อยากรู้ไหมว่าหมอฟัน....ดูแลรักษาฟันตัวเองอย่างไร

คงปฏิเสธไม่ได้ว่า หมอฟันหรือทันตแพทย์ เป็นคนที่มีความรู้เรื่องฟันมากที่สุด หลายๆ คนจึงอยากจะรู้ว่า หมอฟันนี่ เขาดูแลรักษาฟันของเขาอย่างไร หรือดูแลรักษาฟันของคนในครอบครัวและคนใกล้ตัวอย่างไร HisoParty ฉบับนี้หมอจะมาเปิดเผยเรื่องนี้ ให้ทุกๆท่านฟังว่า หมอและเพื่อนหมอฟัน ดูแลฟันของตนเองอย่างไร “แปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง และใช้เส้นไหมขัดฟันระหว่างซอกฟันด้วย” ใช่ครับ สิ่งแรกที่สำคัญในการดูแลรักษาฟัน คือการทำความสะอาดฟัน หมอฟันที่รักฟันตนเองทุกคน จะแปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง (เช้าตอนตื่นนอน และก่อนนอนตอนคำ่) และบางวันยังต้องแปรงฟันระหว่างมื้ออาหารด้วย เพื่อกำจัดกลิ่นอาหารและคราบสกปรกต่างๆ การแปรงฟันอย่างถูกวิธีนั้น ทันตแพทย์จะแปรงฟันด้วยยาสีฟัน โดยแปรงทุกด้านฟัน ได้แก่ด้านหน้า ด้านกระพุ้งแก้ม ด้านลิ้น ด้านเพดานปาก และด้านบดเคี้ยว ทั้งฟันบนและฟันล่าง ใช้เวลาในการแปรงให้ครบทุกด้านประมาณ 3-5 นาที ตามด้วยการใช้เส้นไหมขัดฟัน (Dental floss)  โดยเฉพาะตอนแปรงฟันช่วงก่อนนอน แล้วยังอาจใช้ระหว่างมื้ออาหารเมื่อมีเศษอาหารติด ทันตแพทย์ส่วนใหญ่ไม่ค่อยสนใจว่า ยาสีฟันผลิตภัณฑ์ไหนดีกว่ากัน  แต่จะเลือกใช้ชนิดที่มีกลิ่นที่ดีและที่ตนเองไม่แพ้ ทันตแพทย์ส่วนใหญ่ไม่ค่อยใช้นำ้ยาบ้วนปากที่มีแอลกอฮอล์ และเมื่อตัวทันตแพทย์เอง ต้องจัดฟัน เขาก็จะแปรงฟันด้วยแปรงจัดฟัน และแปรงฟันให้บ่อยขึ้น ใช้เวลาในการแปรงฟันนานกว่า 3-5 นาที นอกจากนี้ ทันตแพทย์ที่มีลูกอายุน้อยๆ จะแปรงฟันให้ลูก และสอนลูกให้แปรงฟันเป็น  ตั้งแต่อายุยังน้อยๆ (เริ่มได้ตั้งแต่ 4 ขวบ)   “ทันตแพทย์ก็กลัวการทำฟัน จะทำฟันเมื่อมีความผิดปกติของฟันเท่านั้น” ใช่ครับ หมอฟันก็กลัวการถูกทำฟัน อย่างผมนี่ ฉีดยาคนไข้นี่ถนัดเลย แต่พอโดนฉีดยานี่ กลัวแทบเป็นลม หมอฟันจึงมักดูแลฟันตัวเองอย่างดี และหมอฟันก็มีฟันผุได้ เมื่อมีอาการเสียวฟัน หรือเห็นรอยดำๆ บนฟัน เราก็จะรีบไปหาเพื่อน (ที่เก่งๆ) ทำฟันให้ จะไม่ค่อยรอจนมีอาการเจ็บหรือปวด เพราะรู้ว่า เมื่อมีอาการเจ็บ หรือปวด อาจจะต้องโดนรักษารากฟัน ก็ต้องกันไว้ดีกว่าแก้ ส่วนทันตแพทย์ที่ฟันไม่สวย มักจะหาเพื่อนจัดฟันให้ เพราะหมอฟันควรจะฟันสวย (อาชีพอะนะ) และคนที่ฟันสวย เรียงตัวดี เมื่อตอนอายุมากๆ ก็จะดูแลฟันตัวเองได้ง่าย “ทันตแพทย์ขูดหินปูนตัวเอง หรือให้เพื่อนหมอทำให้ อย่างน้อย 6 เดือนครั้ง” ใช่ครับ หมอฟันมักให้เพื่อนหมอฟันด้วยกันขูดหินปูนให้ จะไม่รอให้มีหินปูน เพราะเรียนรู้แล้วว่า หินปูนทำให้เป็นโรคเหงือกได้  หมอฟันบางคนก็จะมีเครื่องมือขูดหินปูนตัวเอง เป็นเครื่องมือปลายแหลม ใช้ขูดหินปูนบริเวณด้านลิ้น ฟันหน้าล่างได้เป็นอย่างดี อย่างไรก็ตาม คนปกติไม่ควรลองใช้เครื่องมือขูดหินปูนทำความสะอาดฟันเอง เพราะแทนที่จะทำให้ฟันสะอาด อาจไปขูดทำลายเหงือกและฟันได้   “ทันตแพทย์รักฟันตัวเอง มักจะพยายามหาวิธีเก็บฟันในช่องปากตนเอง ไว้ให้นานที่สุด” ทันตแพทย์หลายคนที่ฟันเสีย  แล้วมาพบผมเพื่อทำฟัน  เขามักจะเลือกการรักษาฟันด้วยวิธีที่อนุรักษ์เนื้อฟันไว้ให้มากที่สุด ถึงแม้ว่าปัจจุบัน รากเทียมจะมีอัตราความสำเร็จสูงในการใช้ทดแทนฟันแท้ที่เสียไป  แต่ทันตแพทย์ส่วนใหญ่ก็ไม่อยากให้มีรากเทียมในช่องปากตนเอง หากไม่มีความจำเป็น  เพราะฟันแท้เราเองนั้น มีขนาดและความแข็งแรงสูงสุด  ดังนั้น หากเราพบหมอฟันที่จะถอนฟันเรา หรือจะใส่รากเทียมให้เรา เราควรตั้งคำถามคุณหมอว่า มันจำเป็น หรือถึงเวลาที่จะต้องถอนฟันแล้วหรือ มีวิธีอื่นในการรักษาไหม เพื่อเก็บฟันเอาไว้ในช่องปากให้นานที่สุด “เมื่อฟันลูกผิดปกติ โดยพบลักษณะดังต่อไปนี้ ทันตแพทย์จะรีบนำลูกไปรักษา” ทันตแพทย์รักษาเด็ก หรือดูพัฒนาการกระโหลกและขากรรไกรของเด็ก เป็นทันตแพทย์เฉพาะทางสาขาหนึ่ง ดังนั้น ทันตแพทย์ทั่วไป อาจไม่มีความรู้พอที่จะดูแลเรื่องพัฒนาการทางกระดูกและฟันในเด็ก แต่เขาจะนำลูกของตัวเองไปปรึกษาเพื่อนทันตแพทย์ที่มีความรู้ทางด้านนี้เมื่อพบลักษณะฟันของลูกผิดปกติดังนี้  ได้แก่  ฟันหน้าบนยื่นเหยินมาก  ฟันหน้าล่างยื่นคร่อมฟันหน้าบน ฟันซ้อนเกมากหรือฟันแท้ขึ้นซ้อนฟันนำ้นม  ฟันนำ้นมเสียก่อนกำหนดซึ่งจะทำให้ฟันล้มได้  ลูกดูดนิ้วเกินสองขวบหรือติดขวดนมเกินอายุสองขวบ  ลูกมีขากรรไกรล่างเล็กกว่าขากรรไกรบนมาก ฟันผุมากๆ หลายซี่ในช่องปาก  ดังนั้น หากท่านพบว่าบุตรหลานมีลักษณะต่างๆ ข้างต้น ควรรีบนำไปปรึกษาทันตแพทย์โดยด่วน   “ทันตแพทย์หลายคน ฟอกสีฟันตัวเอง” ใช่ครับ เพราะการฟอกสีฟัน ไม่มีอันตราย เพียงแค่มีอาการเสียวฟันเล็กน้อยในขณะฟอก  การฟอกฟันทำให้ฟันขาวขึ้นได้จริง และทันตแพทย์ส่วนใหญ่จะฟอกฟันด้วยการฟอกสีฟันด้วยตนเองที่บ้าน เพราะเป็นวิธีที่สะดวก ปลอดภัยที่สุด “ทันตแพทย์ที่ฟันปกติ จะเคี้ยวอาหารด้วยฟันทั้งสองข้าง จะไม่เคี้ยวอาหารข้างเดียว” การเคี้ยวอาหารข้างเดียว มีผลทำให้ฟันฝั่งที่ไม่ได้ใช้งาน มีหินปูนเกิดขึ้นมาก และทำให้เหงือกร่น  การเคี้ยวอาหารที่ถูกต้อง จะต้องใช้ฟันทั้งสองด้านเคี้ยวอาหาร หากไม่สามารถเคี้ยวอาหารด้านใดด้านหนึ่งได้ดี ควรรีบปรึกษาทันตแพทย์   เพราะนอกจากจะทำให้หินปูนเกิดบนด้านที่ไม่ได้ใช้งานเยอะแล้ว ยังมีผลให้ข้อต่อขากรรไกรเกิดปัญหาได้ด้วย ท่านจึงไม่ควรปล่อยให้เรื่องเล็กๆนี้ กลายเป็นเรื่องใหญ่ การแก้ปัญหาเมื่ออายุมาก จะมีผลทำให้แก้ปัญหาได้ยากขึ้น และหากมีปัญหาต่อข้อต่อขากรรไกร ปัญหาก็จะยิ่งซับซ้อนมาก จนอาจแก้ปัญหาไม่ได้   “ทันตแพทย์จะหลีกเลี่ยงพฤติกรรมการใช้ฟันผิดหน้าที่” หมอฟันจะไม่ใช้ฟันกัดของแข็ง งัดของแข็ง จะไม่ทานอาหารที่เปรี้ยวจัด หรืออาหารที่เป็นกรด เพราะจะทำให้ฟันสึกกร่อน ได้แก่ หลีกเลี่ยงนำ้อัดลม ไม่อมนำ้ส้มสายชู หรือนำ้มะนาว ตามที่เขานิยมกันว่าเป็นสูตรแก้มะเร็ง  หมอฟันมักไม่เคี้ยวหมากฝรั่ง หมอฟันส่วนใหญ่ไม่สูบบุหรี่ พฤติกรรมข้างต้น จะทำให้ฟันแตก บิ่น กร่อน หรืออ่อนแอลง หมอฟันส่วนใหญ่จึงไม่ทำ ยาบางชนิดก็ทำให้ปากแห้ง ส่งผลให้ฟันผุง่าย ได้แก่ ยาลดความดัน ยาลดเสมหะ ยาลดความเครียดความกังวล ยาลดความอ้วน ยาขับปัสสาวะ เป็นต้น อาหารเช่นกาแฟ อาหารทอดน้ำมัน ก็มีผลให้ปากแห้ง ส่งผลให้ฟันผุง่ายเช่นกัน “ฟันคุดต้องถอน” ใช่ครับ ทันตแพทย์ที่มีฟันคุด มักจะถอนฟันกรามซี่สุดท้ายที่คุดนั้น  การเก็บฟันคุดไว้ อาจส่งผลเสียได้มากกว่า การถอนฟันซี่นั้นๆ ออกไปเสียก่อน  ฟันคุดซี่สุดท้าย อาจดันฟันหลังเข้ามาทางด้านหน้า ทำให้ฟันซ้อนเกขึ้นเมื่ออายุมากขึ้น ดังนั้นจึงไม่ควรปล่อยทิ้งไว้ นอกจากนี้ ฟันคุดก็ยังอาจก่อให้เกิดความเจ็บปวดขึ้นได้ มีเรื่องเล่าหลายเรื่องเกี่ยวกับคนที่ชอบท่องเที่ยวไปในพื้นที่ที่ทุรกันดาร หรือเข้าป่า เขาจะแนะนำให้ผ่าไส้ติ่งออก แม้จะไม่มีอาการอะไรก็ตาม และยังแนะนำให้ตรวจฟัน ทำฟันให้ดี ไม่เกิดการผุต่อ และสุดท้ายคือ ถอนฟันคุดออก เพราะหากไปในที่ๆไม่มีเครื่องแก้ปัญหาแล้ว ก็อาจเจ็บปวดทรมานแสนสาหัสได้ กับฟันคุดซี่เล็กๆ นั่นเอง เราจึงไม่ควรนิ่งนอนใจ   “ทันตแพทย์หลายๆ คน ก็มีปัญหาเรื่องฟัน” ทันตแพทย์ก็มีปัญหาเรื่องฟันเช่นกัน เพราะปัญหาเรื่องฟันเกิดได้กับทุกคน แต่ทันตแพทย์จะรู้ปัญหาและรู้การแก้ปัญหา ทำให้เข้ารับการรักษาได้ง่าย ก่อนปัญหาจะลุกลาม  ดังนั้น หากท่านมีปัญหาเรื่องฟัน ก็ควรรีบเข้ารักษากับทันตแพทย์นะครับ   แล้วพบกันใหม่ครับ.....